چاق چاقو، آیینی ماندگار به قدمت تاریخ+تصاویر
تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۰۸۶۳
همه ساله با فرارسیدن ایام محرم، مراسم‌های عزاداری در چهارمحال و بختیاری و در شهرستان‌ها به رسم دیرین با بازسازی صحنه‌های جانسوز کربلا، به ویژه در شب و روز عاشورای حسینی همراه با معرفی اهداف قیام عاشورا برگزار می‌شود.
مردم شهرستان سامان به ویژه جوانترها، هر ساله شب عاشورا به تکیه ها، مساجد و حسینیه‌ها می‌روند و تا اذان صبح با کوبیدن چوب یا سنگ‌ها به هم و «یا علی (ع)» گفتن، به عزاداری در خیابان‌ها و کوچه‌های شهر می‌پردازند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مراسم چاق چاقو، از ساعت ۲ بامداد روز عاشورا آغاز می‌شود و با برگزاری نماز جماعت صبح در مسجد جامع شهر پایان می‌یابد و مردم خود را برای عزاداری روز عاشورا آماده می‌کنند.
جوانان سنگ و چوب در دست به سمت هیئت می‌روند؛ صدای سنگ‌ها سکوت شب را در هم می‌شکند.
خواندن نوحه با نوای سنج همراهی می‌شود، صدای به هم خوردن سنگ‌ها یا چوب‌ها یکنواخت است، در کنار صدای نواختن سنج و طبل، برای دادن سوز و گداز بیشتری به این مراسم نی نیز نواخته می‌شود.
بیشتر بخوانید
آیین‌های موسیقایی، چاق چاقو یا نغمه‌های صبح عاشورادر «چاق چاقو» نوحه خاصی خوانده می‌شود و همزمان با خواندن این نوحه عزاداران و شرکت کنندگان دو سنگ یا دو چوب را که در دست گرفته‌اند به همدیگر می‌کوبند.
مردان سنگ کوبان می‌روند و با آهنگی حزن آمیز نوحه مخصوصی را به زبان ترکی می‌خوانند:ای خدا گین چالمسن، به گجه سحر، اولماسن گین چالار، طوفان اولار کرب و بلادا قان اولار
گین چالار طوفان اولار اصغر بقاز قان اولار‌ای خدا گین چالمسن، گهوارسه بوش قالمسن رباب پریشان اولماسن‌ای خدا گین چالمسن شام غریبان اولماسن،ای خدا گین چالمسن زینب پریشان اولماسن
این نوحه از دیر باز برای مسن تر‌ها آشناست و اشک‌های آنها را سرازیر می‌کند.
نوحه خوان‌های «چاق چاقو» افراد خاصی هستند که در خواندن این نوحه مخصوص تبحر خاصی دارند و با سوز و گداز ویژه‌ای می‌خوانند از جمله نوحه خوان‌های با تبحر می‌توان به مرحوم «ناصر جعفرزاده» اشاره کرد.
مردم شهر سامان، پس از روز تاسوعا، بعد از نیمه شب، حدود ساعت یک یا دو بامداد از مساجد و تکیه‌ها به کوچه‌ها و خیابان‌های شهر رفته و عزاداری را با انجام مراسم «چاق چاقو» ادامه می‌دهند. این مراسم تا اذان صبح ادامه دارد.
در استان چهار محال و بختیاری پژوهش، مستندسازی و تهیه پرونده و ثبت ۶ اثر فرهنگ عاشورایی در آثار ملی صورت گرفته که یکی از این میراث معنوی ثبت شده مراسم چاق چاقو شهر سامان است.
در گذشته این مراسم با نواختن ساز محلی «سرنا» که در سامان به آن «ساز چپی» می‌گویند همراه بوده است.
تکه سنگ‌های صیقلی و صاف را در گذشته جمع‌آوری کرده و در مراسم چاق چاقو استفاده می‌کردند، اما امروزه بیشتر از تکه چوب‌های صاف تراشیده شده‌ای که در پشت آنها جای انگشت تعبیه شده است استفاده می‌کنند.
در ادامه تصاویری از این آیین ملی و باستانی ببینید.
عکاس: عرفانه نعمتیان
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: شب عاشورای حسینی آیین های عزاداری چاق چاقو سنگ ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۰۸۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رونمایی ازکتاب شعر پشت پنجره سکوت درگناباد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی، این دومین اثر ، ذبیح الله صابری از شاعران گنابادی است.
رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان گناباد در این مراسم که در کتابخانه عمومی شهید مطهری گناباد برگزار شد، با اشاره به قدمت ساختمان این کتابخانه گفت: با توجه به مرکزیت کتابخانه در شهر، مراجعان متعددی به این مرکز فرهنگی مراجعه می‌کنند، اما فضای فیزیکی کتابخانه بویژه سالن‌های مطالعه پاسخگوی حجم مراجعین نیست.
احمد مظلوم افزود: مخزن کتاب نیز با مشکل فضا مواجه است و با توجه به قدمت بالای ساختمان، ایجاد کتابخانه‌ای با فضای بیشتر و ساختمان ایمن‌تر در مرکز شهر گناباد ضروری به نظر می‌رسد.
کتاب نخست ذبیح الله صابری شاعر گنابادی با عنوان زخم پنجه پاییز نیز در سال ۱۴۰۱ رونمایی شده است.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت